İkinci seçenek yine genelde firmalara yönelik. Yani, Türk Telekom'a başvurup bir kiralık hat (leased line) aracılığı ile Web sayfalarınızı kendi Web sunucunuz üzerinden yayınlamak veya Web sunucunuzu bir ISS'ye yerleştirip buradan yayın yapmak. Kuşkusuz bu seçenekler içinde bir ISS'nin sunucusundan - kiraladığınız yerin MB cinsinden büyüklüğüne göre ücret ödeyerek - yer kiralamak en ucuzu. Bunun karşılığında Web sayfalarınıza karşılık gelecek bir Web adresi (URL) ediniyorsunuz. Bu adres ISS'nizin ismi ile başlayıp kendi sitenizin ismi ile devam edebileceği gibi (örneğin http://www.iss.com.tr/benimsitem), ISS'nizle yaptığınız anlaşmaya göre tamamen kendi verdiğiniz isim de olabilir (örneğin http://www.benimsitem.com.tr).
Elbette ISS'ler belirli bir ücret karşılığı Web sayfalarınızı tasarlayabilirler, ancak burada amacımız kendi Web sayfalarınızı tasarlamayı öğretmek olduğuna göre sayfalarınızı kendinizin tasarlayacağınızı ve ISS'nizin sunucusuna yaptığınız anlaşmaya göre belirli zamanlarda modem ile ' upload' edeceğinizi varsayıyoruz. Buraya kadar ticari anlamda bir Web sitesi kurmak için neler yapabileceğinizi açıkladık, ancak yazımız daha çok amatörlere yönelik olduğu için size ücretsiz alternatiflerden haberdar etmemiz gerek.
Türkiye'de bazı ISS'lerin Internet erişimi için hesap açtırdığınızda size ücretsiz bir Web sayfası alanı sağladıklarını söylemiştik. Yurtdışında hesabı olsun olmasın herkese Web sayfalarını yayınlamak için ücretsiz belirli bir alan açan ISS'ler de var.
Örneğin ABD'de faaliyet gösteren Geocities (http://www.geocities.com/)
veya Tripod (http://www.tripod.com/) herkese bir Web sayfası alanı açıyor.
Internet'te sörf yaparken kuşkusuz bu tür başka promosyonlarla da karşılaşabilirsiniz.
Hazırladığınız sayfaları bir FTP client programı ile (örneğin ws_ftp)
bu sitelere ' upload' edebiliyorsunuz. Yine de bu hizmetin sürekliliği
konusunda emin olamazsınız. Bu yüzden Web sunucusunda yer açan bir ISS
bulmanızı öneririz.
Web'de yayınlanmak üzere belgeler hazırlarken, HTML kodları ile
metinlerinize vereceğiniz biçimler belirteç (İngilizce adı ile mark-up veya
tag) adını taşır. Bunlar metnin çeşitli yerlerinde, ' <' ve ' >' şeklindeki
parantezlerin arasına yerleştirilen kodlardır. Bunlar arasında diğer
Internet sayfalarına (veya URL'lere) geçişi sağlayan 'link'ler de
bulunabilir.HTML bir dil olarak adlandırılsa da, HTML belgelerinin (kısaca
Web sayfalarının) hazırlanması klasik bilgisayar dilleri ile programlama
yapmaya pek benzemez. Daha çok kelime işlemcilerle çalışmaya benzer. Ancak
burada yazıtipi büyüklüğünü ayarlamak, bir metni kalın veya italik
yapmak için menü komutlarını kullanmaz, bunları metnin başına ve sonuna
koyduğunuz kodlarla belirlersiniz. (WordPerfect ile çalışanlar bunu kolayca
anlayacaktır, çünkü bu kelime işlemcide yazdığınız metinlerin biçim
kodlarını da Reveal Codes komutu ile görüntüleyebilirsiniz.) Metni ve bu
kodları nerede yazacağız diyorsanız, başlangıçta (hatta DigiSis Bilişim'in
webmaster'larına sorarsanız her zaman) Windows'un Not Defteri fazlasıyla
yeterli olacaktır.
Bu kısa girişten sonra bir örnek ile HTML kodlarını kullanmaya başlayalım.
Diyelim ki elimizde şöyle bir metin var:
<B>Düşünde</B> bile göremez, Web browser'da aşağıdaki gibi bir görüntü elde ederiz: Düşlerin gördüğü işleri.
Bu örnekte <B> ve </B> belirteçleri Web browser'a aralarındaki
metni kalın (bold) göstermesini söyler. <BR> belirteci ise satır başı
verilmesi gerektiğini. Bunlar gibi başka pek çok belirteç var ama güzel bir
Web sayfası tasarlamak için başlangıçta öğrenmeniz gereken belirteç sayısı
30-40 kadardır. Profesyonelleştikçe yeni belirteçler kullanmaya başlayabilirsiniz.
Bir de yazdıklarınızın düzgün görünmesi için her html dosyasının
başında:<html> <head> <title> </title> </head><body>
sonunda:
</body></html>
belirteçlerinin bulunmasına dikkat edin. Bunlar sayfanın başını sonunu
belirlemek için gerekli belirteçlerdir. Koymazsanız, Web browser'ınızda
metin belirteçleri ile birlikte görünebilir.Bu örnekteki belirteçleri
kendiniz denemek istiyorsanız, Not Defteri'ne istediğiniz metni bu
belirteçleri kullanarak girin. Belgeye bir isim ve htm soyadını (Windows
95'te html soyadını da kullanabilirsiniz) vererek kaydedin. Sisteminize bir
Web browser yüklü ise htm soyadlı bu belgenin üzerine çift tıkladığınızda
browser açılacak ve metniniz biçimlendirilmiş haliyle ekrana geelcek.
haliyle ekrana geelcek.WEB SAYFASI TASARIMIN TEMELLERİ
EVET, nihayet bir Web sunucusunda kendinize
ait bir alan elde ettiniz ve Web aracılığı ile başkalarına söyleyecek
çok şeyiniz var. Peki bir Web sayfasını tasarlamaya nereden başlamalı? Öğrenmeniz
gereken temel dilin HTML (Hypertext Mark-up Language) olduğunu belirtmiştik.
Bu dil aslında, normal metni, hypertext adı verilen ve web browser'larla
görüntülenmeye uygun metin haline dönüştüren bir kodlar silsilesi. Diğer
bir deyişle HTML, basit bir belgeyi alıp içine bu belgenin sayfa düzeni ve
metin biçimleri ile ilgili bilgiler yerleştirmenin ve bu belgeyi diğer metin
(ve/veya grafik) içerikli belgelerle ilişkilendirmenin yoludur.
Düşünde bile göremez işler,
Düşlerin gördüğü işleri.
Bu metni HTML kodları ile şöyle yazarsak:
<B>işler</B>,<BR><B>Düşlerin</B> gördüğü
<B>işleri</B>.<BR>
Düşünde bile göremez işler,
Dokümanın herhangi bir yerine bir resim yerleştirmek için en sade haliyle <IMG SRC="RESIM.GIF"> tag'ını kullanabilirsiniz. Bu tag'ı kullandığınızda resim hiç bir yere yaslanmayacak, boyutu ayarlanmayacak, metin olarak bir alternatifi olmayacaktır.
Yukarda da belirttiğimiz gibi resimleri kullanırken bir çok seçeneğiniz var, bu seçenekler sayfanın görünümünde kuşkusuz büyük rol oynayacaktır. Seçeneklerden birincisi Internet erişiminin yavaş olduğunu bildiğimiz ülkemizde sayfalarınızı görüntüleyecek olan kişilere biraz yardımcı olmak en azından resim yüklenene kadar kullanıcının meraklarını gidermek için kullanılabilir, bahsettiğimiz takı "ALT" tır. <IMG SRC="RESIM.GIF" ALT="deneme resmi"> satırını yazdığınızda web tarayıcınız RESIM.GIF adlı resmi yüklenmeden önce resmin yerine "deneme resmi" metnini girecektir, böylece kullanıcı resmi görmeden ne olduğunu bilecek ve anında STOP tuşuna basabilecektir. (!)
Seçeneklerden biri de resmin ekranda görünecek boyutlarını ayarlamak için kullanılır bu takı HEIGHT ve WIDTH'tir. Bu takılar bir arada kullanılmalıdır, tek başına kullanıldığında web tarayıcısı takıyı göz ardı edecektir. <IMG SRC="RESIM.GIF" WIDTH=100 HEIGHT=50> satırını yazdığınızda RESIM.GIF isimli resmin boyutu ne olursa olsun 50 piksel yüksekliğe ve 100 piksel genişliğine getirilerek ekranda gösterilecektir. Resim gösterirken işinize yarayacak diğer bir seçenek ise BORDER'dır. Bu takı ileride değineceğimiz "Internet Kısayolları" (Hyper Link) ile ilgili olsa da şimdi birkaç püf noktası vermek gerekir. Başka bir URL'ye kısayol yaratıldığında kısayolun ismi bir alt çizgi ile belirlenir, bu işlem resimlerde resmin mavi bir çerçeve içerisine alınmasıyla belirtilir, Eğer bir resmi başka bir sayfaya kısayol olarak kullanacaksanız ve çerçevenin görünmesini istemiyorsanız BORDER=0 ifadesini kullanmalısınız.
* Eğer büyük resimler kullanacaksanız, (büyük resim derken ekranı kaplayacak kadar büyük değil), bunları JPEG formatına çevirmenizi ve kalitesini düşürmenizi tavsiye ederiz. JPEG resimler her zaman GIF'lerden daha az yer kaplarlar, bu yüzden daha hızlı yüklenirler.
* Resimlere her zaman ALT tag'ını kullanarak alternatif metinler verin, Internet'i kullananların her zaman resim görüntüleyebilecek, browser'ı olan makineler olduğunu varsaymayın. Eğer resimlere alternatif metinler verirseniz terminal ekranı kullanan kullanıcılarda bilgiye erişebilirler.
* GIF'leri kullanırken "Interlaced" haline getirin, bu tip GIF'ler kademe kademe yüklenir ve yavaş yavaş netleşerek resmi daha hızlı yükleniyormuş gibi gösterir.
Dikkat Etmeniz Gerekenler
Internet kısayollarını ve resimlerin kısayollara atanması için nasıl
kullanıldığını öğrendik...
Üzerinde çalıştığınız HTML sayfası C:\PROJE\1 klasöründe olsun, sizin
de C:\PROJE klasöründeki DENEME.HTM sayfasını çağırmak istediğinizi
varsayalım. Bu dosyayı çağırmak için şöyle bir satır kullanmalısınız:
<A HREF=" ../DENEME.HTM" >KISAYOL DENEME.HTM</A>
../ ifadesini istediğiniz kadar kullanabilirsiniz. İki alt klasördeki dosyayı
çağırmak için ../../DENEME.HTM gibi bir ifade kullanabilirsiniz. Bir üst
klasördeki (C:\PROJE\1\BASKA\SAYFA.HTM gibi) dosyayı çağırmak için ise şöyle
bir yol izlemelisiniz:
<A HREF=" BASKA/SAYFA.HTM" >KISAYOL</A>
Eğer bir Web sunucusu üzerinde çalışıyorsanız ve sabit diskinizin tümü
veya bir alt dizinini Web sayfalarınız için tanımlanmışsa kök dizine
inmek ve buradan başka bir klasöre geçmek için / karakterini
kullanabilirsiniz. Örneğin
<a href=" /GIRIS.HTM" >GIRIS</a> satırı sizi web
için ayrılan bölümün en dibine kadar indirecek ve GIRIS.HTM dosyasına kısayol
oluşturacaktır. Bunun gibi resimler dizinindeki bir resmi çağırmak için
<img src=" /resimler/bilimyasam.gif" > gibi bir ifade
kullanmalısınız.
LİSTE KULLANMAK
HTML tag'ları kullanarak sayfa içerisinde otomatik olarak numaralandırılan
ve sıralandırılan listeler hazırlamak çok kolaydır, bunun için öncelikle
metnin ne biçimde listeleneceğini seçmelisiniz. Liste hazırlarken en çok
rastlananları tipler <OL> ve <UL> dir. <UL> tag'ını listeye
ait olan her satırın başına bir nokta koymak için kullanabilirsiniz.
<OL> tag'ı ise her bir satırı isteğe göre numaralandırmanızı veya
harflendirmenizi sağlar. Bu tag'lar ayrıca bir paragrafı diğer
paragraflardan biraz ileriye itmek için de kullanılabilir. Liste tipini
belirlemek için yukarıdaki iki seçeneği kullanıyoruz; peki liste
seçeneklerini birbirinden ayırmak için nasıl bir yol izleyeceğiz. Listenin
her bir öğesini belirtmek için ise <LI> tag'ı kullanılır. Bu
karakterleri herhangi bir satırın önüne yerleştirdiğinizde web tarayıcınız
bu satırı anında yeni bir liste öğesi olarak kabul edecektir.
<UL>
<LI>Birinci Satır
<LI>İkinci Satır
<LI>Üçüncü Satır
</UL>
Listeyi oluşturmak için <OL> kullanacaksanız bu tag'ın yanına TYPE=X takısını girerek liste biçimini belirleyebilirsiniz. Liste öğelerini sıralatmak için büyük harfleri kullanmak istiyorsanız X yerine A, küçük harflerle sıralamak için a, büyük Roma karakterleri ile sıralamak için I, küçük Roma karakterleri ile sıralamak için I, numaralarla sıralamak için ise L karakterini kullanabilirsiniz.
Büyük harflerle ayrılan bir liste aşağıdaki gibi bir koda sahip olacaktır:
<ol type=A>
<li>Birinci Satır
<li>İkinci Satır
<li>Üçüncü Satır
</ol>
Herhangi bir liste içerisinde değişik veya aynı tipte bir liste daha açmak mümkündür. Bunun için <UL> veya <OL> tag'ını kapatmadan tekrar bir <OL> veya <UL> girmek yeterlidir. Açılan tüm liste tag'larının kapatılması unutulmamalıdır. Unutulduğu takdirde HTML sayfası düzgün görünmeyecektir.
Sayfanızda frame uygulamasına geçmeden önce hemen bu özelliğinin HTML 3.0 standartlarında bulunmadığını fakat en yeni web tarayıcıları tarafından desteklendiğini belirtelim. Netscape Navigator'ın 2.0 ve Microsoft Internet Explorer'ın 3.0 ve daha üstü sürümleri frameleri destekliyor.
Frame'leri destekleyen bir sayfa oluşturuyorsanız mutlaka sayfanın, bu özelliği desteklemeyen web tarayıcıları için bir alternatifini oluşturmalısınız, aksi takdirde sitenize terminal ekranından veya eski bir web tarayıcıyla bağlanan kimseler içerikten faydalanamayacak ve sayfa ziyaret sayınıza katkıda bulunmayacaklardır (!) Frame'lere nasıl alternatif oluşturulduğunu yazımızın ilerki bölümlerinde anlatacağız. Başlamadan önce herkesin yaptığı gibi frame'ler konusunda 1-2 örnek verip sadece TAG'ları açıklamayacağımızı belirtelim, aynı zamanda kendi özgün çerçevelerinizi oluşturmanız için işin mantığına da değineceğiz.
Frame'ler ne zaman kullanılmalıdır?
Hiç gereği olmadığı halde web sayfanızda frame'lerden faydalanmak hem sayfanızın işlevselliğini yok edip kullanıcının kafasını karıştıracak hem de sayfanın yüklenmesini zorlayacaktır, web tarayıcınız bir web sayfasının yüklenmesi için sunucudan komutlar aldığından en az iki sayfadan oluşacak çerçeveli bir sayfayı yüklemek için ana sayfa da içinde olmak üzere üç sayfa için ayrı ayrı sunucudan bilgi alacaktır. Sayfa içerisinde, yüklenmesi uzun süre alacak, büyük bir resim, menü gibi değişmeyen öğeleri her seferinde tekrar yüklememek için bu bölümler ayrı bir pencere olarak tanımlanabilir.
Sayfa içerisinde ilişkilendirmeler oluşturmak, sayfanın değişik alanlarına tıklandığında bağımsız bir yerde bir içerik oluşturmak frame'ler sayesinde çok kolaydır.
Nasıl oluyor da oluyor?
Frame'lere sahip bir sayfa oluşturmaya başlamadan önce web tarayıcılarında bu teknolojiyi destekleyen iki rakip firmanın ortak olarak kullandığı komutları açıklayalım.
<FRAMESET>
Bu tag, yatay ve dikey pencerelerin tanımına "başlamak" için kullanılır. Tag ile birlikte kullanılabilecek iki adet takı vardır ki bu takılar oluţturulacak pencerelerin cinsini belirler.
COL takısı dikey nitelikte ROW takısı yatay nitelikte bir pencere oluşturmak için kullanılır.
<FRAMESET COL="100,50,*> komutu bundan sonra üç sayfanın tanımı yapılacağını, bu sayfaların kolon nitelikli olacağını, bunlardan iki tanesinin sabit uzunluklu, üçüncüsünün uzunluğunun ise değişebilir olduğunu gösterir. Tırnak içinde sabit bir sayı ve yıldız kullanabileceğiniz gibi "%30,%70" bir yüzde değer de belirtebilirsiniz, bu durumda frame'in boyutu sayfanın boyutu göz önüne alınarak otomatik olarak ayarlanır. <FRAMESET> takısı </FRAMESET> ile bitirilmeden önce iç içe kullanılarak komplike pencere tanımları yapmanıza izin verir.
<FRAME>
Bu tag ise <frameset> ile başlayacağınızı belirttiğiniz sayfaları oluşturmakta kullanılır ve sayfanın genel yapısını belirler. <frame> takısının iki web tarayıcısının da desteklediği 6 adet takısı vardır.
SRC="URL/DOSYA_ADI" Pencere içerisine yüklenecek dosyayı seçmek için kullanılır. Bu değer sunucu içinde herhangi bir dosya olduğu gibi değişik bir Internet adresi de içerebilir.
NAME="FRAME_ADI" Daha sonra sayfayı çağırmak için referans olarak kullanılacak isim bu değere atanmalıdır.
MARGINWIDTH="DEĞER" Sayfadaki ilk nesnenin soldan ne kadar uzak olacağını belirler.
MARGINHEIGHT="DEĞER " Sayfadaki ilk nesnenin yukardan ne kadar uzak olacağını belirler.
SCROLL=AUTO/YES/NO Kaydırma çubuklarının durumunu belirler.
NORESIZE Pencerenin fare yardımıyla genişletilip daraltılamamasını sağlar.
<NOFRAME>
Bu takı iki çerçeveyi oluşturacak sayfada kullanılır ve frame'leri desteklemeyen web tarayıcısında sayfanın görünümünü oluşturur. Web tasarımcısı <noframe> ve </noframe> takıları arasına <HTML>, <BODY> tag'larını barındıran tam bir HTML sayfası girebilir.
Son olarak frame'leri tanımlayan sayfada bulunmayan fakat frame'in tanımladığı sayfaya koyabileceğiniz bir tag daha vardır. <BASE TARGET="pencere"> tagı o pencere içerisinden bir link'e tıklandığında kaynağın hangi pencerede açılacağını belirler.
Nelere dikkat etmeli ?
Frame'lerin kullanımını ve komutlarını anlatırken dikkat etmeniz gereken unsurların bir kısmındanbahsettik, ama yine de Internet üzerinde rastladığımız sayfalarda sık yapılan hataları belirtelim. Böylece siz de ilk deneyimlerinizde bu hatalardan kaçınabilirsiniz.
Frame içindeki bir sayfada dışarıya bir referans bulunuyorsa <A HREF="… ile başlattığınız tag içinde mutlaka TARGET="_TOP" veya TARGET="_BLANK" takılarını kullanın. Bunu yapmazsanız frame'li sayfanız içinda başka bir frame'li sayfa açılması veya küçücük pencerenize sığmayacak bir sitenin yüklenmesi kaçınılmaz olur.
Frame'inizi tasarlarken kaydırma çubuklarının otomatik olmasına özen gösterin. Sayfanın içerisinde yeterince içerik olmasa bile sayfa kenarlarında kaydırma çubuklarının bulunması kullanıcıya rahatsızlık verecektir.
Frame'lerin içeriğini her zaman iyi kontrol edin. Çerçevelerden birini menü olarak kullanıyorsanız o çerçeve içerisinde yanlışlıkla başka bir sayfanın açılmasına mahal vermeyin.
Pencerelerden bir tanesini "kaydırılamaz" olarak atıyorsanız ya bu frame'in genişliğini ve yüksekliğini sabit olarak atayın ya da sayfayı 640*480 çözünürlüğe uygun olarak tasarlayın. Bunu uygulamazsanız
640*480 çözünürlükte frame'in içeriğinin bir kısmının görülmesi
kullanıcı ne yaparsa yapsın mümkün olmayacaktır.
---------------
--------------------------
---------------
-------------
<MARQUEE BEHAVIOR=tip BGCOLOR=renk DIRECTION=yön HEIGHT=n HSPACE=n
LOOP=n SCROLLAMOUNT=n SCROLLDELAY=n VSPACE=n WIDTH=n>
BEHAVIOR=tip: Metnin ekranda nasıl hareket edeceğini belirten bu ek
SCROLL, SLIDE, ALTERNATE değerlerinden birini alabilir. Ek kullanılmadığında
SCROLL değeri varsayılan olarak kabul edilir ve yazı, sınırın bir köşesinden
belirerek diğer köşeden kayarak kaybolur. SLIDE eki ise yazının bir köşeden
başlayarak diğer köşede donmasını sağlar. Metnin iki köşe arasında
gidip gelmesi ise ALTERNATE ekiyle gerçekleştirilebilir.
BGCOLOR=renk: Kayan yazının arkasındaki rengi belirler. ' renk' değeri
16'lık sayı düzeninde bir değer olabileceği gibi ' red' ,' blue' gibi renk
isimlerinden biri de olabilir.
DIRECTION=yön: Yazının kayma yönünü belirler. DIRECTION eki,
LEFT veya RIGHT değerlerinden birini almalıdır. LEFT değeri yazının soldan
sağa doğru kaymasını, RIGHT ise bunun tersini sağlar.
HEIGHT=n: Kayan yazının sınırlarından ' yüksekliği' sağlar. N
değeri sabit bir piksel sayısı olduğu gibi aynı zamanda bir pencere oranı
olabilir. Oran değeri % işareti ile belirtilmelidir.
HSPACE=n: Kayan yazının sınırlara ne oranda yaklaşacağını
belirler. Bu ek özellikle arka plana bir renk verildiğinde daha da belirginleşir.
LOOP=n: Yazıya verilen hareketin sınırlar içerisinde kaç kere
tekrarlanacağını belirler. N değerine ' -1' veya ' INFINITE' verildiğinde
hareket sınırsız olarak tekrarlanır. Tip olarak ' SLIDE' kullanıldığında
bu işlem tek bir kez gerçekleşeceğinden LOOP ekini kullanmaya gerek yoktur.
SCROLLAMOUNT, Kayan yazının bir defada kaç piksel hareket edeceğini,
SCROLLDELAY ise yazının her bir hareketi arasında kaç milisaniye bekleyeceğini
belirler. Yazının üst ve alt sınırdan ne kadar uzakta kalacağını VSPACE
ile, yazının kayacağı toplam uzunluğu ise WIDTH ile ayarlayabilirsiniz.
WIDTH değeri HEIGHT gibi bir yüzde alabilir.
Örnek Kullanım: Bu öğeleri kullanmak sadece 2-3 tane kilit komut bağlı. İşte bunları
veriyoruz; <BGSOUND SRC=' deneme.mid' LOOP=5>
komutunu kullandığınızda ' deneme.mid' adlı MIDI dosyası sayfa
yüklendiğinde 5 defa tekrarlanacak ve sonra duracaktır. Bir AVI veya MOV
dosyasını oynatmak için ise yine sadece Explorer'da işe yarayacak DYNSRC
komutunu kullanmalısınız.
Deneme.Avi adlı bir video görüntüsünü ekrana yerleştirmek için aşağıdaki
gibi bir komut kullanmalısınız. Deneme.Gif dosyası görüntü yüklenene
kadar sayfada yer kaplayacaktır.
<IMG DYNSRC=' deneme.avi' SRC=' deneme.gif' LOOP=INFINITE >
Daha önce de belirttiğimiz gibi yukarıdaki komutlar sadece Explorer'da işe
yarıyor. Peki çokluortam dosyaları EMBED komutuyla Netscape penceresine ' gömülen' dosyalar beraberinde
çerçeve kaydırma çubuğunu da birlikte getiriyor. Yine de öğrenmek
isteyenler için komutumuz şöyle:
<EMBED SRC=' deneme.avi' > Başarılı bir Web sitesine sahip olmak için
sayfa tasarımını iyi bilmeniz, kısacası sanatsal görüş açısına sahip
olmanız gerekir. İşte bu işin püf noktaları...
PEK çok şirket ve kurum Internet'te yeralmak için yarışıyor.
Rakiplerinin Web sitelerinin olması kaygısı, modaya uymak gibi nedenlerle
kendi Web sitelerini hazırlıyorlar veya hazırlatıyorlar. Şundan emin olun
ki, bir süre sonra şöyle diyecekler: ' İyi, güzel bir Web sitemiz var ama
bunun bize getirisi ne oldu? Pek uğrayan yok. bir Web adresi edinmek için
ödediğimiz paraya değiyor mu?
Yoksa sadece kartvizitlerimize bir Web adresi eklemek için mi yaptık tüm
bunları?' Bu sorular neden sorulur? Çünkü Web üzerine bir stratejiniz
yoktur, amaçlar belirlenmemeştir, siteniz pek kimsenin ilgisini çekmeyen kuru
bilgiyle doludur, sektördeki gelişmeler yansıtılmıyordur, grafik ara yüzey
değiştirilmiyordur, web teknolojisindeki gelişmeler izlenmiyordur. Bu tür
pek çok neden sayabiliriz.
Kısacası, kullanıcının bir daha buraya uğramaması için herşey yapılmıştır.
Web tasarımı şu anda teknik bir konu. Çoğunlukla servis sağlayıcıların
kendi içlerinde kurdukları birimler aracılığıyla yürütülüyor ve genel
olarak HTML bilgisi, biraz da Photoshop yeterli görünüyor. Kendi Web sayfalarını
tasarlayan amatör kullanıcılar ise her ay yayınladığımız Web Okulu
sayfalarından ve diğer kaynaklardan edindikleri, HTML ve grafik programları
konusundaki bilgileri çerçevesinde uyguluyorlar. Bu ay bunun dışına çıkalım
ve başarılı bir Web site si hazırlamak için profesyonellere yönelik püf
noktaları verelim istedik.
KAĞIT ÜZERİNDE HERŞEY BİTMİŞ
OLSUN o Çok iyi bulduğunuz siteleri ayrıntılı olarak gezin, neden başarılı
olduğunu anlamaya çalışın. Aynı biçimde çok kötü hazırlanmış
siteleri de dolaşarak buralardan nelerden kaçınmak gerektiği görülebilir.
o Profesyonel Web tasarımı büyük bir ekibin işidir. Editör, grafiker,
yönetmen, animatör, programcı, webmaster gibi farklı niteliklere sahip
insanların ortak çalışmasıyla iyi bir site hazırlanabilir. Yalnızca uyum
yetmez, bunun ötesinde bu kişilerin tek tek diğer alanlarda da bir miktar
bilgiye sahip olmaları gerekir. Programcının resim formatları üzerine ya da
içeriğin zenginleştirilmesi üzerine bilgisi ekip çalışmasını daha
verimli kılar. Aynı biçimde editörün de yeni teknolojiler konusundaki
bilgisi, içeriğin sunumu konusunda daha zengin seçenekler sunar.
o Ekipte hangi durumda olursanız olun diğer konularda yeterli bilgiye sahip
olmaya çalışın. Bir Web sitesi kurmaya girişmeden önce ayrıntılı bir
haritasını çıkarın. Hangi sayfada hangi bilgilerin yeralacağı burada
görülsün. Yine grafik olarak da hangi bölümün nasıl olacağı burada
yeralsın. Her sayfa için bir ' storyboard' hazırlayın, bu size ya da
operatöre ne yapacağını açık olarak anlatsın. Bundan sonrası sizin
grafik programlardaki becerinize kalmıştır.
o Bazen büyükçe bir sitenin içinde gezerken hala aynı sitenin içinre
olup olmadığımızı bilemeyiz, kendi içinde bütünlüğü yoktur. Alt
bölümlerde her biri ayrı ellerden çıkmış gibidir. Sürekliliği sağlamak
için her sayfada tekrarlanan standart bir gezinti çubuğu (' navigasyon bar' )
ya da standart bir zemin resmini kullanmak kısmi bir çözümdür. Renk, font
ve resim kullanımı bu konuda yardımcı olabilir. Bu öğelerin başarılı
bir biçimde uygulanması hem sürekliliği sağlarken, hem de değişik tasarımlar
yapmanıza olanak verir.
o Tüm sayfaların aynı biçime sahip olması oldukça sıkıcı bir
durumdur. Sitenin ruhunu koruyarak her sayfada kullanıcıyı şaşırtacak,
ilgisini çekecek değişiklikler yapmak gerekir.
o Kullanıcıların büyük bölümü AltaVista, Yahoo gibi arama makinaları
yardımıyla sitenize gelmektedir, ve büyük olasılıkla ön sayfadada değil,
aradıkları bilginin olduğu alt sayfalardan birindedirler. Burada sorun nerede
olduğunu ve site içerisinde nerelere gidebileceğini açık bir biçimde
göstermektir. Bunun için en basit yöntem bir gezinti çubuğunu her alt
sayfaya koymaktır. Çeşitli Web sitelerinde sık sık gördüğümüz, sayfada
yatay ya da dikey olarak kullanılan alt bölümlerin yeraldığı bu çubuklar,
sitenin içeriği hakkında genel bir fikir vermektedir. Yine bu çubuklar
üzerinde, içinde bulunan alt bölüm grafiksel olarak diğerlerinden farklı kılınırsa
kullanıcı hangi alt bölümde olduğunu anlayabilecektir. İÇERİĞE UYGUN TASARIM o Ön sayfada eğer tek bir nesne resmi, figür ya da portre kullanıyorsanız
bunu büyük kullanın. Büyük kullanılmış bir resim herzaman çarpıcıdır.
o Fontlarla deneme yapın, içeriğe en uygun düşecek fontu bulmaya çalışın.
Ve gerekmedikçe çok farklı fontlar kullanmayın, çoğu durumda tek bir font
ailesi yeterlidir. Gerek grafiklerle gerekse HTML uygulamasını kullanarak
birbirleri ile ilişkilerini gözden kaçırmadan yazı büyüklükleriyle oynayın.
Canlılık sağlamak ve okunurluğu arttırmak için bold, italik yazı kullanın.
o Aşağıya doğru çok fazla sarkan sayfalardan kaçının. Çok uzun
sayfalar hem yüklenme zamanı hem de okunulabilirlik açısından kötü bir
uygulamadr. Bunun yerine içeriği fazla sayıda alt sayfalara dağıtın.
Böylelikle kullanıcı görmek istemediği sayfa için beklemek zorunda
kalmayacaktır.
o Kullanıcıların büyük bölümü 14 inch monitörde 256 renk
görebilmektedir. Çalıştığınız bilgisayar ne olursa olsun kullanıcının
göreceği koşullarda test edin sayfalarınızı. Farklı işletim
sistemlerinde resimler farklı görünmektedir. Bazı durumlarda , özellikle de
hareketli GIF görüntülerde, büyük kayıplar görülür. Eğer Macintosh'ta
çalışıyorsanız son aşamada grafiklerinizin parlaklığını biraz arttırın.
Ayni grafik PC'de, Mac'de olduğundan daha koyu görünmektedir.
o Sayfalarınızı ayrı ayrı tarayıcılarla test edin. Bu hem kullanılan
renk paletleri hem de desteklediği HTML özellikleri açısından önemlidir.
En yaygın iki tarayıcının da desteklediği özellikleri kullanmaya çalışın.
o Sitenizi ortalama kullanıcıyla test edin. Aranılan bir bilgiye ne kadar
zamanda ulaşıldığı önemli bir sorundur. Sonuca göre sitenizin hiyerarşisinde
değişikliklere gidin. Aranılan bilgi sezgisel olarak ulaşılabilir olsun. En
alt bölümlerden bile diğer bir bölüme ulaşmanın kolay ve hızlı olmasına
dikkat edin. PC Magazine Online uzunca bir deneme süresinden ve kullanıcı
testlerinden sonra hizmete açılmıştır.
JPG Mİ GIF Mİ? o Siyah ve beyazın Web'de önemli bir avantajı vardır: Tüm işletim
sistemlerinde ve bilgisayarlarda siyah ve beyaz bizim istediğimiz biçimdedir.
Yani renkte sistem farklılığı ve ayarlardan kaynaklanan kaymalar yoktur,
siyah siyahtır beyaz da beyaz. Bu iki rengi sonra nasıl görüneceği endişesine
kapılmadan sık sık kullanabilirsiniz. Ayrıca zemin rengi olarak kullanmak
etkileyici sonuçlar verebilir.
o Son olarak aslolan içeriktir! Tam bir kuru bilgi yığınına dönüşen
Internet'te sitenizi bir konu üzerinde odaklayın ve sık sık güncelleyin.
CNN'in başarısı yalnızca güncelleme için 160 kişinin çalışmasında
olsa gerek.
KİMLİK SAYFASI Formlar iki yönlü olarak çalışır; Web tarayıcı tarafından ekranda
oluşturulan görüntü, kullanıcı tarafından doldurulduktan sonra
gönderilir ve Web tarayıcı bu bilgileri alarak sunucuda çalıştırılan bir
programa iletir. Program bilgileri değerlendirdikten sonra gerekli işlemleri
yapar.
FORM TAG'I ACTION=url METHOD=get-post TARGET=window INPUT TAG'I ALIGN=tip CHECKED MAXLENGTH=uzunluk NAME=isim SIZE=boyut SRC=adres TYPE=tip CHECKBOX: Bir işaretleme kutusu görüntüler ve sadece doğru veya
yanlış değerlerini alabilir. <HTML><title>Form Denemesi</title><body
bgcolor=' #c0c0c0' > Animasyonlu GIF yapmak için önünüzde bir çok seçenek var. Animagic, GIF
Constructor, Animator Pro, Microsoft GIF Animator gibi programlar bunlardan
sadece birkaç tanesi. Şimdi bu programlardan www.microsoft.com/imagecomposer/gifanimator/gifanin.htm
adresinden indirebileceğiniz Microsoft GIF animatorı tanıtacak ücretsiz ve
kullanımı basit olan bu program ile bir animasyonu nasıl oluşturacağınızı
anlatacağız…
Programı çalıştırdığınızda ve bir GIF dosyasını açtığınızda
karşınıza her bir kareyi görebileceğiniz bir alan ile birlikte animasyonun
akışını ve karakterini belirleyebileceğiniz üç adet sekme gelecektir.
Programda bir menü bulunmuyor fakat üstteki tuş takımını kullanarak dosya
açma, dosya kaydetme, kesme, kopyalama gibi işlemleri gerçekleştirebiliyorsunuz.
Options ve Animation sekmelerinin, resmin tümünü, Image sekmesinin sadece
seçili olan kareyi etkilediğini belirttikten sonra dilerseniz her bir sekmenin
ve alt seçeneklerinin ne işe yaradığını açıklayalım:
Options Sekmesi Main Dialog Window Always On Top: GIF
Animator'ın tüm pencerelerin üzerinde görülmesini sağlar. Import Dither Method: Animation Sekmesi Image sekmesi Bu sekmedeki "Duration" seçeneği karenin kaç milisaniye
(Saniyenin yüzde biri) ekrana duracağını belirler. GIF Animator en iyi sonucu önceden kaydedilmiş resimlerin sürüklenip bırakılmasıyla
elde ediyor. GIF Animatoru, daha doğrusu tüm animasyon programlarını kullanırken
dikkat etmeniz gereken bir iki nokta var. Bunlardan birincisi resmin sadece değişen
parçalarını almanız ve bunu animator penceresine yapıştırmanız, diğeri
ise animasyonlarınızda fazla renk kullanmamanız. Eğer animasyonlarınızda
tekrarlanmayan parçaları tekrar tekrar kullanırsanız dosyanın büyümesi,
dolayisiyle yüklenmesinin zorlaşmasını sağlamış olursunuz. <SCRIPT language="JavaScript"><!--- <BODY OnLoad="flash();"> Web tabanlı bir hizmet olan Web Site Garage'a (http://www.websitegarage.com/)
ana sayfanızın adresini verdiğinizde sistem sitenizdeki kırık kısayolları
buluyor, sayfaların yüklenmesinin ortalama ne kadar tuttuğunu hesaplıyor,
HTML ve yazım hatalarını buluyor. Servis dilerseniz ana sayfanıza link koyan
siteleri araştırıyor.
Sitenizin araştırılması bittikten sonra servis, hataları düzeltmeniz
için size değişik öneriler sunuyor. Servisin fiyatı sahip olduğu değişik
özelliklere göre 100$ ile 1000$ arasında değişiyor, sadece ana sayfayı
incelemek ise ücretsiz. Aşağıdaki 4 satırlık HTML kodunu sayfanıza eklediğinizde kodu eklediğiniz
alanda bir düğme oluşacaktır. Artık kullanıcılarınız bu düğmeye
basarak pencereyi rahatlıkla kapatabilir. Şimdi siz "İyi de güzelim
kullanıcılarım pencerenin sağ tarafındaki çarpı tuşuna basmayı zaten akıl
edebilirlerdi." diyeceksiniz. Bizce bu tuş aynı zamanda sayfanın
izlendikten sonra işinin bittiğinin de bir göstergesi.
<FORM> Örneğin sayfa açılırken aynı anda başka bir pencere açılsın
istiyorsanız <HTML> <BODY BGCOLOR="#FFFFFF"> Web sayfaları hakkında istatistikler sunan bu tip programlar aynı zamanda
sitenizdeki kısayolların doğruluğunu, resimlerin ve sayfaların yüklenme
zamanlarını söylerler. İncelediğimiz gelişmiş analiz programlarından bazıları
sayfalardaki kodların doğruluğunu bile kontrol edip öneriler sunabiliyordu.
Örneğin resimlerde HEIGHT, WIDTH gibi ifadeler kullanmadıysanız program
sayfanın yüklenmesini hızlandıracak bu ifadeleri tag'lara eklemenizi
öneriyor.
Hemen belirtelim, aşağıda bulacağınız Web tabanlı analiz programlarının
dil kontrollerini kullanmak sayfanızı İngilizce olarak hazırlamadığınız
takdirde pek bir işinize yaramayacaktır.
Web Site Garage Doctor HTML Yine de tek bir sayfalık inceleme de size bir fikir verecektir, bu seçenek
sayfada kullanılan resimlerin, tabloların ve linklerin doğruluğunu kontrol
ediyor, dökümanın yapısı hakkında bilgi sunuyor. Doctor HTML'nin tek bir
dezavantajı yavaş olması. Yüklü bir sayfa için tam bir rapor almanız 10
dakikaya yakın vaktinizi çalacaktır. Program Web Garage'ın aksine bir
uyumluluk raporu sunmuyor.
SiteInspector Weblint HTML Validation Service <HTML> Bu Javascript kullanıcıya belirli bir miktar süre vererek verilen süre
bitince sayfanın otomatik olarak başka bir yönlenmesini sağlar. Yukarıdaki 300 değerini dilediğiniz gibi değiştirerek verilen süreyi
ayarlayabilirsiniz. 300 sayısı verilen saniyeyi belirtmektedir. Verilebilecek
en fazla zaman ise 60 dakikadır.Değişik çerçeve stilleri için kaynak kodlar
<FRAMESET COLS="100,*">
<FRAME SRC="1.htm" NAME="1">
<FRAME SRC="2.htm" NAME="2">
</FRAMESET>
<FRAMESET ROWS="100,*">
<FRAME SRC="1.htm" NAME="1">
<FRAME SRC="2.htm" NAME="2">
</FRAMESET>
<FRAMESET ROWS="100,*">
<FRAME SRC="1.htm" NAME="1">
<FRAMESET COLS="100,*">
<FRAME SRC="2.htm" NAME="2">
<FRAME SRC="3.htm" NAME="3">
</FRAMESET>
</FRAMESET>
<FRAMESET COLS="100,*">
<FRAME SRC="1.htm" NAME="1">
<FRAMESET ROWS="100,*">
<FRAME SRC="2.htm" NAME="2">
<FRAME SRC="3.htm" NAME="3">
</FRAMESET>
</FRAMESET>
<FRAMESET COLS="100,*">
<FRAME SRC="1.htm" NAME="1">
<FRAMESET ROWS="100,*">
<FRAME SRC="2.htm" NAME="2">
<FRAME SRC="3.htm" NAME="3">
<FRAME SRC="4.htm" NAME="3">
</FRAMESET>
</FRAMESET>KAYAN YAZILAR
KAYAN, yuvarlanan, ters parende atarak
ekrandan kaybolan yazılar insanların ilgisini daha çok çeker. Microsoft bunu
düşünerek, benim vatandaşlarım da kayan yazılardan faydalanabilsin demiş
ve <MARQUEE> tag'ını web tarayıcısının yorumlayıcısına eklemiş...
Netscape ise Explorer 2.0'dan beri var olan bu tag'ı web tarayıcısına koymayı
düşünmüyor. Yine de tag'ı kullandığınızda içerisinde var olan yazıların
Netscape kullanıcıları tarafından 'normal yazı' olarak görüneceğini
belirtelim.
<MARQUEE DIRECTION=RIGHT BEHAVIOR=SCROLL SCROLLAMOUNT=10 SCROLLDELAY=200>Bu
kayan bir yazıdır... :) </MARQUEE>MULTIMEDIA ÖGELERİ
HTML etkileşimli ve çarpıcı dokümanlar
oluşturmak için mükemmel bir ortamdır. Ses ve video görüntülerinin HTML
sayfalarında kullanılabilmesi bu ortamı daha da çekici bir konuma getirir.
Seçiminize göre geri planda WAV, .AU veya MIDI ses dosyalarından birini
çalmak için Internet Explorer'da BGSOUND tag'ını kullanabilirsiniz.
Netscape'de nasıl gösterilir? Onunda yolu var fakat görsel açıdan
Explorer'daki kadar başarılı olmuyor.
WEB SAYFALARINDA GRAFİK KULLANIMI
WEB sitesi tasarımı klasik sayfa tasarımından oldukça farklıdır. Artık
A4 sayfa, santimetre, megabytelar büyüklüğündeTIFF dosyaları, CMYK modu
yoktur. Bunların yerini yüklenme zamanı, bant genişliği, transparan GIF,
piksel, Java gibi kavramlar almıştır. Ölçütler ve öncelikler değişmiştir.
Bu ortamı anlayabilmek için çok fazla site gezmek gerekir. Ancak belli bir
doygunluğa ve deneyime erişince iyi bir site tasarlanabilir. İşte size
profesyonel bir Web sitesi tasarımına yönelik ipuçları:
o Gezinti çubuğu simgeler ile daha kullanışlı olabilir veya dilden bağımsız
bir anlatım biçimine sahip olabilir. Ancak herkonuda anlamı herkesçe açık
simgeler yaratılamayabilir. Bu durumda zorlayarak simge olşturmak gereksizdir;
ayrıca yanlış anlamaya yolaçabilir.
o İÇERİK çok sık güncellenecekse buna uygun tasarım yapın. Yeni bir alt
bölümü, resmi, metni, ' link'i ekleyip çıkarması son derece kolay olsun.
Ön sayfanın tek bir görüntüden (imagemap) ibaret olduğu bir tasarım çok
kullanışsızdır böyle bir durumda. Benzer biçimde statik bir atmosfer
yaratan derin gölgeler atılmış düğmeler ya da resimler kullanmak da böyle
bir içerikle bağdaşmaz. Yoğun olarak metin kullanmak gerekebilir, bu durumda
metin renkleriyle oynayın, sayfayı sütunlara ayırın.
o İŞTE size bir resmi GIF formatında mı yoksa JPG formatında mı kaydedeceğiniz
konusunda basit bir çözüm: Resmi hem GIF hem de JPG olarak ayrı ayrı
kaydedin. Sonra büyüklüklerine bakın, daha küçük hangisi ise onu kullanın.
Bu her zaman olmasa da çoğu zaman hangi formatın kullanılması gerektiği
konusunda doğru sonuç verir. Resmi grafik programda değil tarayıcıya
yükleyerek görüntü kalitesine bakın. Photoshop ile Internet Explorer ya da
Netscape
Navigator'da resimler farklı görünmektedir.
Pek çok sitede gormüşsünüzdür: Gezinti çubuğunun yeraldığı indeks
sayfasından önce, kimliğin vurgulandığı bir ana sayfa vardır (' splash
page' ). Buraya tıklayarak ya da doğrudan indeks sayfasına geçersiniz ('
navigation page' ). Bu iki açıdan önemlidir: Birincisi kimliğe, prestije
yönelik bir vurgu yapabilirsiniz; ikincisi de çokça kullanılacak indeks
sayfasının yükünü azaltabilirsiniz. Ama şu da açık ki, çok fazla hit
alan bir site için uygun bir çözüm değildir. Bu uygulama ile indeks sayfasında
daha rahat davranma şansınız olur. Hem gezinti çubuğunun hem logonun hemde
güncel bilgilerin yeralacağı bir sayfa yerine, yalnızca güncel uygulamalara
yönelik bir sayfa tasarlayabilirsiniz. Diğer yandan verdiğimiz iki örnekte
de siyah zeminin kullanılmış olması dikkatinizi çekmiştir. Daha önce
belirttiğimiz gibi siyah ve beyazın doğru kullanımı gerçekten etkileyici
sonuçlar vermektedir.WEB SAYFALARINDA FORM KULLANIMI
FORMLAR, Web sayfası tasarlayan kişi veya şirketlerle Internet kullanıcıları
arasındaki veri alışverişini sağlamak için ideal bir araçtır. HTML 2.0
standartlarının konmasıyla tanıştığımız formlar bir çok sitede kullanıcıların
da bilgi göndermesine olanak tanıyarak etkileşimli bir ortam oluşturmaktadır.
Bir form oluşturmak için <FORM></FORM> tag"ları arasına
istenilen kontroller INPUT tag"ı sayesinde belirtilir. Kontrollerden
toplanan bilgilerin nasıl değerlendirileceği FORM tag"ının içinde
gösterilir. FORM ve INPUT tag"larının kullanımını inceledikten sonra
örnek olarak verdiğimiz kodlara bakarak bu kodların nasıl bir görüntü oluşturduğunu
görebilirsiniz.
FORM
NASIL DEĞERLENDİRİLECEK?
WEB üzerinden herhangi bir formu göndermek için sunucunuzun tipine
göre bir ek programa ihtiyaç duyacaksınız. Peki bu programı nereden
bulacaksınız? Bu konuda size pek de kimsenin bilmediği önemli bir
ipucu veriyoruz ve "bedava" bir form değerlendirici
bulabileceğiniz adresi sunuyoruz. http://www.nt-tools.com/mailform/
adresinden indirebileceğiniz MailForm isimli programı web sitenize
yerleştirerek kendi formlarınızı başkalarının göndermesini sağlayabilirsiniz.
Genel kullanım: <FORM ACTION=url METHOD=get-post TARGET=pencere>
Formun gönderildiğinde hangi program tarafından değerlendirileceğini
belirtir.
Bilgilerin sunucuya hangi yolla gönderileceğini belirtir. GET değeri verildiğinde
kontrollere girilen içerik o anda bulunulan adrese eklenip değerlendiriciye
gönderilir. POST değeri ise form içeriğini direkt olarak derleyici programa
yönlendirir.
Netscape tarafından getirilen bu tag form değerlendirici tarafından kullanıcıya
geri gönderilen yanıtın hangi pencerede belireceğini gösterir. Pencere
isimleri FRAME konumuzu işlerken gösterdiğimiz " _blank" , "
_top" gibi değerlerden biri olabilir.
Genel kullanım: <INPUT ALIGN=tip [CHECKED|] MAXLENGTH=uzunluk
NAME=isim SIZE=boyut SRC=adres TYPE=tip VALUE=değer>
TYPE değeri bir resim olarak atandığında bir sonraki satırın resme göre
nasıl yerleştirileceğini belirtir. TOP, MIDDLE veya BOTTOM değerlerinden
birini alabilir.
Kontrol olarak bir işaretleme veya seçim kutusu kullanıldığında CHECKED değeri
bu kutuların işaretlenmiş olarak karşımıza gelmesini sağlar.
Metin kutusuna kullanıcının maksimum kaç karakter girebileceğini belirler.
Kontrole bir isim verir
Kontrolün boyutlarını karakter cinsinden belirlemenizi sağlar. TEXTAREA
kontrolü kullanıldığında ' en,boy' gibi bir ifade kullanılarak
kontrolün hem eni hem de yüksekliği belirtilebilir.
Kontrol olarak resim seçildiğinde resmin bulunduğu adresi taşır.
Kontrolün cinsini belirler ve şu değerlerden biri olabilir:
HIDDEN: Web tarayıcısının penceresinde görünmez fakat içerdiği değer
gönderilen form ile web sunucusuna ulaşır.
IMAGE Bir resmi ifade eder ve üzerine tıklandığında form değerlerini
sunucuya yollar. Genellikle bu amaçla kullanılsa da istenilirse kullanıcının
resmin hangi x ve y noktalarına dokunduğu öğrenilebilir. Bu tag SRC ile
birlikte kullanılır ve SRC komutu resmin bulunduğu URL'yi göstermelidir.
PASSWORD
TEXT kontrolü ile aynı özellikleri taşır fakat kullanıcının girdiği
karakterler bu kontrolde yıldız olarak görülür.
RADIO Kullanıcının bir çok seçenek içerisinden bir tanesini
seçebilmesine olanak tanır. Grup içindeki RADIO kontolleri her zaman aynı
ismi taşımalı kontrollerin değerleri VALUE değerine atanmalıdır.
RESET Tıklandığında form içeriğini temizler. Kullanıcının form'u
tekrar doldurmasını sağlar.
SUBMIT Form içeriğini sunucuya yollar. VALUE değeri kullanılarak
üzerindeki yazı değiştirilebilir.
TEXT Kullanıcıdan tek satırlık veri alınmasına olanak tanır. SIZE
ve MAXLENGTH takıları, bu kontrolle birlikte kullanılabilirşturmak
için...
<h2>Tüm Form Öğelerinin Kullanımı</h2>
<FORM ACTION=' http://internet/form' METHOD=POST>
<P>İsim<BR><INPUT NAME=' CONTROL1' TYPE=TEXT
VALUE=' İsim Girecek' >
<P>Şifre<BR><INPUT TYPE=' PASSWORD' NAME='
CONTROL2' >
<P>Renk<BR><INPUT TYPE=' RADIO' NAME='
CONTROL3' VALUE=' 0' CHECKED>Kırmızı
<INPUT TYPE=' RADIO' NAME=' CONTROL3' VALUE=' 1'
>Yeşil
<INPUT TYPE=' RADIO' NAME=' CONTROL3' VALUE=' 2'
>Mavi
<P>Görüşleriniz<BR><INPUT TYPE=' TEXTAREA'
NAME=' CONTROL4' SIZE=' 20,5' MAXLENGTH=' 250' >
<P><INPUT NAME=' CONTROL5' TYPE=CHECKBOX CHECKED>Beni
Email Listenizene Kaydedin
<P><INPUT TYPE=' SUBMIT' VALUE=' Gönder'
><INPUT TYPE=' RESET' VALUE=' Temizle' >
</FORM></body></HTML>ARAMA MOTORLARINA YARDIMCI OLUN
GECENİZİ gündüzünüze kattınız ve bir site hazırladınız. Şimdi
insanların sitenizin varlığından haberdar olmasını istiyorsunuz. Ne
yapacaksınız? Tabii ki sitenizi bilinen arama motorlarına kayıt edeceksiniz.
İşte bu noktada bir püf noktasına ihtiyacınız var. Arama motorlarının
kullandığı ' ajan' programlar sitenize geldiklerinde ilk baktıkları
şey bir takım tanımlardır. Aşağıda bu tanımları oluşturmak için
gereken satırları göreceksiniz. Bu satırları <HEAD>...</HEAD>
ifadeleri arasına girerseniz hedef kullanıcıya ulaşmanız daha kolay olacaktır.
<META name="description" content="Sitenizin amacı, kısa
açıklaması, sloganı">
<META name="keywords" content="sitenizdeki bölümler,
anahtar kelimeler" >
<META name="copyright" content="Telif sınırlamaları
ve tanımları" >
ANİMASYONLU GIF OLUŞTURALIM
Web sayfalarının vazgeçilmez unsurlarından biri tabii ki animasyonlu
GIF dosyaları. Bir seri GIF dosyasının üst üste getirilerek oynatılmasından
oluşan animasyonlu GIF'ler web sayfasında aktif içeriği sağlamak için
kullanılabilecek ilgi çekici ve basit bir teknik. Peki Animasyonlu GIF yapmak
için neye ihtiyacınız var? Kullanabileceğiniz programlar neler?
Thumbnails Reflect Image Position: Karelerin
öngösterim penceresinde nasıl görüneceğini belirler. Bu seçeneği işaretlediğinizde
kareler animasyonda görüleceği şekilde öngösterim penceresinde tekrar
boyutlandırılır.
Import Color Palette: GIF paletinin cinsini belirler. Optimal palette seçildiğinde
tüm karelerin paletleri birleştirilir ve 256 renge indirgenir. Browser Palette
ise tüm karelerin paletlerini web tarayıcısının 216 renklik paletine
çevirir.
Solid: Karenin renklerine en yakın renkleri
seçer.
Pattern: Çok fazla renge sahip animasyonlar
için en optimal renkleri seçer
Random: Pattern'den daha iyi bir seçenektir
fakat daha yavaştır.
Error Diffusion: Karelerde hata düzeltmesi
yapar, parlama gibi yanlışlıkları törpüler.
Animation Width, Animation Height, Image Count:
Animasyonlu GIF dosyasının uzunluk ve genişliğini, kaç adet kareden oluştuğunu
gösterir.
Looping: Animasyonun kaç defa tekrarlanacağını
belirler. Repeat Forever seçeneği işaretlendiğinde metin kutusundaki değer
gözardı edilir ve animasyon sonsuza kadar devam eder.
Trailing Comment: Animasyon hakkında genel
bir açıklama yapmanıza olanak tanır.
Bu bölümde karenin yükseklik ve genişliğini veren Image Width ve Image
Height seçenekleri her zaman sabit kalır.
Left: GIF parçasının ana GIF dosyasının
solundan ne kadar uzağa yerleştirileceğini,
Top: parçacığın üstten ne kadar uzağa
yerleştirileceğini gösterir. Bu iki değer küçük parçacığın ana
parçacık üzerindeki koordinatını vermesi açısından önemlidir.
Undraw Method seçeneği küçük parçacığın işi bittikten sonra ne olacağını
belirler.
"Leave" alt seçeneği parçacığın işi bittikten sonra ekranda
kalmasını, "Restore Previus" parçacığın kullanılmadan önceki
halinin geri getirilmesini, "Restore Background" ise parçacığın
kullanıldığı alanın boşaltılmasını sağlar. Image sekmesindeki "Transparancy"
seçeneği karenin hangi renginin transparan renk olacağını belirler. Kullanılması
pek kolay olmayan bu seçenek iyi göz kararı istiyor çünkü transparan rengi
önizleme karesinden değil de renk paleti içerisinden seçmenizi istiyor. Son
olarak her kare için ayrı bir açıklama getirebileceğinizi belirtelim. Açıklamaları
yazmak için "Comment" kutusunu kullanabilirsiniz.
Animasyonu oluşturalım…
GIF Animator ile animasyon oluşturmak çok kolaydır. Animasyonunuzun parçalarını
bir grafik editörüyle oluşturduktan sonra ister teker teker kaydederek GIF
Animator'a sürükler isterseniz grafik editörünüzden panoya yapıştırarak
Animator penceresinde Shift+Insert tuşlarına basarsınız.
İstediğiniz kareleri Animator penceresinde oluşturup ok tuşlarıyla sıralarını
belirledikten sonra sıra animasyonun kaç kere tekrarlanacağına geliyor. Bu işlemi
de bitirdiğinizde artık Image sekmesine geçerek her bir karenin pozisyonunu
ayarlayabilir ve işi bittikten sonra ne olacağını belirleyebilirsiniz.
DURUM ÇUBUĞUNDA YANIP SÖNEN YAZI
Aşağıdaki Javascript durum çubuğuna yanıp sönen bir yazı yerleştiriyor.
Kullanıcı herhangi bir URL üzerine gittiğinde devreden çıkan yazı hiç
bir kısayol üzerine gidilmediğinde yine yanıp sönmeye başlıyor.
var yazi = "Yanip sönen yazilarla dikkat cekebilirsiniz...";
var hiz = 150;
var control = 1;
function flash()
{if (control == 1)
{window.status=yazi; control=0;}
else
{window.status=""; control=1;}
setTimeout("flash();",hiz);}
// --></SCRIPT>
WEB SİTENİZİ PARK EDİN!
"Web sayfalarımız her geçen gün büyüyor ve kontrolümüzden çıkıyor"
diyorsanız size "Web Site Garage"ı önerelim. AtWeb firması tarafından
hazırlanan bu servis web sitenizi kontrol ettiği gibi tasarım önerileri de
sunuyor. Dilerseniz web sayfanızı arama motorlarına da kaydediyor.
SAYFA KENDİSİNİ KAPATSIN
Öyle bir web sitesi oluşturdunuz ki bir sürü yardımcı pencere açıyor….
Öyle ki kullanıcılar artık açılan bu yeni pencerelerin içinde boğulduklarından
şikayet ediyorlar. Endişelenmeyin tam sizin durumunuza göre bir püf noktası
vereceğiz şimdi.
<INPUT TYPE="BUTTON" VALUE="Kapat"
NAME="lowerButton" onClick="self.close()">
</FORM>
İSTENİLEN BOYUTLARDA YENİ BİR PENCERE
Aşağıdaki kodları istediğiniz boyutlarda başlık çubuksuz, gezinme tuşları
olmayan bir pencere açmak için kullanabilirsiniz. Yazdığımız Javascript
PopIt adlı bir fonksiyon oluşturuyor ve sayfanın herhangi bir yerinden bu
fonksiyonu çağırmamıza olanak tanıyor. Biz örneğimizde fonksiyonun bir tuşa
basıldığında çağrılmasını sağladık.
<BODY onload="PopIt('deneme.htm', 160, 300)">
gibi bir ifade kullanabilirsiniz.
<title>İstenilen boyutlarda yeni bir pencere</title>
<SCRIPT LANGUAGE="JavaScript">
<!--
function PopIt(filename, h, w){
popup = window.open(filename,"popDialog","height="+h+",width="+w+",scrollbars=no")
if ( popup.document.close() ) {
popup.document.close()
}
}
// -->
</SCRIPT>
<FORM>
<INPUT TYPE="BUTTON" VALUE="Penceremi aç!" onClick="PopIt('deneme.htm',
160, 300)">
</FORM>
</BODY>
</HTML>WEB SİTENİZİ KONTROL EDİN
Bir çok bilgi içeren koskoca bir Web sitesi hazırladınız. Web sitenizde o
kadar çok link ve resim bulunuyor ki siz bile artık sayısını bilmiyorsunuz.
Böyle bir durum ile karşılaştıysanız bilgisayara yüklenen bir Web analiz
programı kullanmanız ya da Web tabanlı analiz programlarından faydalanmanız
akıllıca olacaktır.
http://www.websitegarage.com/
Web Site Garage incelediğimiz Web tabanlı analiz programları içinde en
iyisiydi, uzun süredir hizmet vermekte olan site Web sitenizin sadece ana
sayfasını incelemek için hiç bir ücret almıyor. Servis ana sayfanızın değişik
Web tarayıcılar ile uyumluluğunu, yüklenme süresini, kodların doğruluğunu
test ediyor. Ana sayfanızda çıkan tek bir kırık link bile puanınızı anında
aşağı çekiveriyor. Küçük bir ücret karşılığında Web Site Garage
tüm Web sitenizi kontrol ederek etkileyici raporlar sunuyor.
http://www2.imagiware.com/RxHTML/
Düzgün bir arabirime sahip olan bu analiz sitesi bir çok özellik içeriyor.
Okunması kolay raporlar sunan ve incelenmesini istediğiniz özellikleri
seçebildiğiniz Doctor HTML tek bir sayfalık incelemeyi ücretsiz olarak yapıyor.
Sitenizin incelenmesini istediğinizde ise program sizden cüzi bir kayıt
ücreti talep ediyor.
http://www.siteinspector.com/
LinkExchange açıldığından beri oldukça yol kat etti. 1 yıldan fazla
süredir hizmet veren Web servisinin banner'ları milyonlarca Web sayfasında
yerini aldı. Marketing dalında konusunda öncü olan firmanın şimdilerde başka
bir hizmeti konuşuluyor: SiteInspector. Ana sayfanızın adresini
SiteInspector'ın güvenli kollarına verdiğinizde kısa bir süre sonra
mükemmel bir rapor ile karşılaşıyorsunuz. HTML tasarımı, Web tarayıcı
ile uyumluluk, Kırık Linkler, Web arama servisi ile uyumluluk, popülerlik,
yüklenme zamanı kriterlerine göre puan veren servisin arabirimi ve hızı
sizi tatmin edecektir.
http://www.cre.canon.co.uk/~neilb/weblint/
Profesyonel C programcılarından oluşan bir grup C kodlarını kontrol eden
çok güçlü bir yardımcı program yazdılar ve bunun ismini Lint olarak
koydular. Lint kendisine verilen C kodlarını inanılmaz hızlı olarak
inceliyor ve hata olan satırları ve yapıları sıralıyordu. Weblint'te aynı
mantıktan doğmuş ve Lint'in motoru üzerine inşa edilmiş. Analiz programı,
tahmin edebileceğiniz gibi HTML kodlarını oldukça ayrıntılı olarak
inceleyebiliyor, bunun dışında, ücretsiz olan servisin Web tarayıcı
uyumluluğunu araştırma, yükleme zamanını bulma ve kırık kısayolları ayıklama
gibi ekstra özellikleri de bulunuyor.
http://validator.w3.org/
En iyi analiz servisini World Wide Web Concorcium'un vermesini beklerdik ama ne
yazık ki anlaşılması en zor servis W3C'un ki oldu. Öyle ki sitenizdeki bir
HTML sayfasını analiz servisinin kollarına bıraktığınızda diğer
servislerin vermediği kadar çok hata mesajı ile karşılaşıyorsunuz. Motor
tek bir satırı incelemeye aldığından her satırda ilgili tag'ın kapatılmadığı
yönünde gereksiz hatalar veriyor. Yine de bu servisi ücretsiz olarak
deneyebilirsinizZAMANLAYICI
Öyle bir Web sayfanız var ki sayfaya bağlanan kullanıcılara o sayfayı
izlemek için belirli bir süre vermek istiyorsunuz. Kalan süre bir şekilde
kullanıcıya aktarılsın ve süre bittiğinde kullanıcıya bir mesaj
kutusuyla haber verilerek başka bir sayfa yüklensin. Bir test sayfası hazırlıyorsanız
ya da sayfaların belirli bir süre sonra zamanının dolmasını istiyorsanız
aşağıdaki JavaScript tam size göre, kodlar kullanıcıya istediğiniz kadar
zaman vermenize olanak tanıyor.
<TITLE>Zamanlayıcı</TITLE>
<SCRIPT LANGUAGE="JavaScript">
<!--
function display()
{
rtime=etime-ctime;
if (rtime>60)
m=parseInt(rtime/60);
else
m=0;
s=parseInt(rtime-m*60);
if(s<10)
s="0"+s
window.status="Kalan Süre: "+m+":"+s
window.setTimeout("checktime()",1000)
}
function settimes()
{
alert("Bu testi tamamlamak için 5 dakikanız var.")
var time= new Date();
hours= time.getHours();
mins= time.getMinutes();
secs= time.getSeconds();
etime=hours*3600+mins*60+secs;
etime+=300;
checktime();
}
function checktime()
{
var time= new Date();
hours= time.getHours();
mins= time.getMinutes();
secs= time.getSeconds();
ctime=hours*3600+mins*60+secs
if(ctime>=etime)
expired();
else
display();
}
function expired()
{
alert("Süre Doldu");
location.href="Sonraki.htm";
}
// -->
</SCRIPT>
<BODY BGCOLOR="#FFFFFF" onLoad="settimes()">
<P><font size=+2 face=arial><b>Zamanlayıcı</font></b><p>
<HR>
<FORM>
<INPUT TYPE="button" VALUE="tamamla" onClick="location.href='bitti.html'">
</FORM>
<hr>